Mutfakta en çok karşılaşılan sorunlardan biri olan soğan doğrarken göz yanması ve yaşarması, artık kader değil. Bilim insanlarının önerdiği yöntemlerle göz yaşlarına veda etmek mümkün. İşte bilimsel açıklamalara dayanan pratik çözüm yolları.
Soğan doğrandığında, hücre yapısı bozulur ve içerisinde bulunan amino asit sülfoksitler serbest kalır. Bu maddeler, havayla tepkimeye girerek propanethial-S-oxide adlı uçucu bir gaz oluşturur. Bu gaz gözle temas ettiğinde, gözyaşı bezlerini uyarır ve yanma hissiyle birlikte yaşarmaya yol açar.
Bu doğal savunma mekanizması, soğanın kendini koruma amacıyla geliştirdiği kimyasal bir tepkimedir. Ancak bilim insanları, bu süreci engellemek için etkili yöntemler geliştirdi.
En çok tavsiye edilen yöntemlerden biri soğanı doğramadan yaklaşık 30 dakika buzdolabında bekletmek. Soğuk, gazın buharlaşmasını yavaşlatarak gözle temas eden kimyasal miktarını azaltır.
Bilimsel açıklama: Soğuk ortam, gazın uçuculuğunu düşürür ve yayılma hızını azaltır.
Soğan doğrarken kullanılan bıçak ne kadar keskinse, hücre yapısı o kadar az bozulur. Bu da daha az gaz salınımı anlamına gelir. Kör bıçakla yapılan doğrama işlemleri, hücreleri ezerek daha fazla irritan maddenin açığa çıkmasına neden olur.
Tavsiye: Paslanmaz çelik, ince ve iyi bilenmiş bir şef bıçağı tercih edin.
Soğanı doğrama sırasında musluk altında tutmak veya bir kabın içinde suyla birlikte doğramak, açığa çıkan gazın su tarafından emilmesini sağlar. Bu da gözle temas eden gaz miktarını azaltır.
Dikkat: Bu yöntem bazı vitaminlerin suda çözünmesine neden olabilir; ancak göz sağlığı açısından etkili.
Soğan doğrarken yönlendirilmiş bir hava akımı, oluşan gazı gözden uzaklaştırabilir. Örneğin:
Not: Bu yöntemler özellikle dar alanlı mutfaklarda etkilidir.
Soğanın en yoğun sülfür içeren kısmı dip kök bölgesidir. Bu bölgeyi en son kesmek, göz yaşartıcı maddelerin salımını en aza indirir.
Uygulama: Soğanın üst kısmını kesin, doğrama işlemini tamamladıktan sonra kök kısmını atın.
Piyasada satılan soğan gözlüğü adı verilen ürünler, gözle gaz arasında fiziksel bir bariyer oluşturur. Bu gözlükler, yüzü sıkıca kavrayarak buharın içeri sızmasını engeller. Alternatif olarak yüzü tam kaplayan yüzme gözlükleri de işe yarayabilir.
Ekstra bilgi: Bu yöntem profesyonel mutfaklarda yaygın şekilde kullanılır.
Soğanı doğramadan önce 5 ila 10 saniye mikrodalgada ısıtmak, sülfür bileşiklerini etkisiz hale getirebilir. Ancak bu işlem, bazı tat değişikliklerine neden olabileceği için dikkatli uygulanmalıdır.
Sadece yumuşak kıvam gerektiren tariflerde tercih edilmelidir.
Bu geleneksel yöntemlerin bilimsel temeli tam olarak kanıtlanmamış olsa da, bazı kullanıcılar sakız çiğnerken ya da ağızda su tutarken göz yaşarmasının azaldığını belirtiyor. Teorik olarak bu, nefes alma düzenini değiştirerek gazın burun yoluyla gözlere ulaşmasını zorlaştırabilir.
Soğan doğrarken göz yaşını engellemek mümkün ve oldukça basit yöntemlerle uygulanabilir. Özellikle bilimsel temellere dayanan bu ipuçları sayesinde mutfakta daha konforlu bir deneyim yaşamak artık çok daha kolay. Mutfak uzmanları ve gıda bilimcilerinin önerdiği bu yöntemleri deneyerek sizin için en işe yarayan çözümü bulabilirsiniz.
Paleontologlar, Tyrannosaurus rex'in evrimsel kökenine dair çığır açan bir keşfe imza attı. Daha önce T-Rex’in…
MG, Haziran 2025 kampanyasında sedan, SUV ve elektrikli modellerine özel indirimler ve avantajlı finansman seçenekleri…
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Türkiye genelinde mobil hizmet kalitesini artırmaya yönelik yeni bir…
Tatil, iş seyahati veya misafirlik gibi nedenlerle yabancı bir yerde uyumakta zorlanıyorsanız, yalnız değilsiniz. Bilim…
İngiliz otomobil devi Rolls-Royce’un prestijli modeli Ghost Series II, Türkiye’de otomobil tutkunlarına tanıtıldı. Modern tasarım,…
Teknolojiyle entelektüel mirasını birleştiren sıra dışı bir düşünür, ölümünden sonra bile fikirlerinin yaşamaya devam etmesini…